1soin/CES/Musika eta telebista historian zehar
Telebistaren agerpenetik, komunikabide honen eta musikaren arteko erlazioa estua izan da. Alde batetik, irudiko elementuen osagarri bezela musika funtsezkoa delako. Bestetik, eduki garrantsitzua izan delako urteetan zehar. Lan honen bitartez, Espainiako telebista (publikoa batez ere) eta musika arteko harremana ikertuko dugu. Honetarako, ildo kronologikoa jarraituz, musika eta telebista arteko harremana aztertuko dugu sei gertaera garrantsitzu ardatz bezala erabiltzen.
Telebistaren hasiera eta musika
Telebistaren ibilbidea Espainian 1956an hasten da. TVEko emisioak Habana hiribidean zegoen txalet batean hasi ziren, NO-DOak jaso zuen bezala. Telebistaren lehenengo urteak ikertzeko, NO-DOra jo behar dugu, garai horretan grabateka magnetikoko euskarriak ez zirela Espainiara heldu.
Telebistaren lehenengo emisioa Espainian, diskurtso eta emisio ofizialez aparte, dantza eta musikaren presentzia handia izan zuen, orkestra batekin eta Emaukumeen Atalaren abesbatza eta dantzekin[1]; ez bakarrik grabaketa sistemak ez zeudelako garatuta, baita zuzenean emititzeko eduki errezena zelako. Hurrengo urteetan, programazioa garatu arte, ekoizten ziren edukiak musikalak izaten jarraitzen ziren, bai ekitaldi berezietan[2] bai sortu ziren telebista eskoletan[3].
Telebistaren lehenengo hamarkadan, programazioa handitzen zihoan ahala, saio hauen iraupena handituz joan zen ere, eta haien banaketa eta definizioa zehaztuz. Hauen artean bi saio nabarmendu ziren. Batetik, Escala en HI-FI, eta bestetik, Galas del Sábado.
Escala en HI-FI[4] abestiekin soilik osatutako lehenengo saioa izan zen. Saio honetan, hasieran zuzenean egindakoa, aktore batzuk abestiei irudia eta dantza jartzen zioten, askotan abestiek kontatzen zuten istorio ezberdina osatuz. Bere momentuan saio berritzailea izan zen, eta oso popularra bihurtu zen.
Galas del Sábado[5], bere partetik,
Saio bi hauek pixkat beranduagokoak izan arren, programazioa 1965etik aurrera grabatzen hasi zelako, telebista eta musikaren arteko momentuko erreferentzia ematen digute.
http://www.rtve.es/alacarta/videos/escala-en-hi-fi/escala-hi-fi-28-11-1965/3408087/
Hortik aurrera, eta 70. hamarkada arte,
Epoca honen erreferntzi programa Galas del Sábado izango da, telebista hasi eta 10 urte geroago estreinatu arren, varietate saio baten egitura klasikoa mantentzen du. (argi da ez dela saio tamaina berdina 1964an estreinatutako prado del rey estudioetan eginda dagoelako)
http://tv_mav.cnice.mec.es/siglo/50/loaded_movies/guias/01_red/01_pdfs/30_primeros_anyos.pdf
Eurovision: Europako musika/telebista lehiaketa
Espainian telebista hasten ari zen aldi berean, Europan musika eta telebista batzen zituen beste proiektu bat prestatzen ari zen.
Europako telebista garratsitzuak sortzen ziren einean, haien artean edukiak batzeko beharra aurreikusi zuten. Behar hau asetzeko, UER erakundea sortu zuten. Erakunde honek europako irrati eta telebista batasun bat zen, eta telebistako edukiak partekatzeko sare bat sortu zuten bere barruan; Eurovision hain zuzen ere.
Sare honi edukiak emateko, 1955. urtean abesti festibal bat sortzea proposatu zuen momentuko UERko presidentea. Horrekin batera, garaiko baliabide teknikoak frigatzeko, San Remoko festibala emititu zuten sareko hainbat kateen bitartez. Froga hau arrakasta handia izan zen, eta hurrengo urtean Eurovision abesti festibala jaio zen.
Lehenengo urtetan, festibal bezela antolatzen zen show bat zen, non musika eta bere interpretazioa antolakunyzaren ardatza ziren. Hori zela eta, musikarekin erlazioa zuten hainbat arau sortu ziren. Adibidez, entzuten ziren soinu guztiak eszenatiokian zeuden artistek edo antolatzaileek kontratatzen zuten orkestra sortu behar zituzten. Aldi berean, eta garaiko telebista ikuskizunekin batera, eszenografia ez zen oso garatua.
Musikari dagokionez, arauek bi berrikuspen garrantsitzu jasan izan dute. Lehenengoa, 1973an, noiz atzeko pistak erabiltzea onartu zen, baina entzuten ziren instrumentu guztiak eszenatokian ere ikusgai izan behar ziren. Ordenagailu bitartez sortutako soinuak agertu zirenean, arauaren bigarren parte honek zentzua galdu zuen, eta 1997an behar hau kendu zen, arauaren aldaketa aurreikusiz.
Zuzeneko musikaren desagerpena Eurovisionen 2004an gertatu zen, baina urte batzuk lehenago, 1999an, antolatzaileek ez zuten orkestra bat kontratazeko beharrik. Urte horretan orkestra desagertu zen, eta zuzenezko instrumentuen erabilera gutxituz joan zen.
Dena den, musika zein telebista ikuskizun bateko ikuspuntua hartu arren, bere motatako emisio ikusiena izaten jarraitzen du, milloika ikusle bilduz eta gero eta herrialde gehiago bereganatuz.
Urte bukaeraren saio bereziak
1964
80. hamarkada eta telebista
LA edad de oro
la bola de cristal
- http://valenciaplaza.com/en-el-recuerdo-plastic-tve-2-1989
- http://laguiatv.abc.es/tops/20150529/abci-television-programas-musica-201505281956_1.html
MTV killed the TV star
1984an musikaren presentzia telebistan aldatuko duen katearen agerpena ikusiko dugu; MTV, hain zuzen ere. Aurresana balitz bezela, telebista amerikar honen emisioak The Buggleseko "Video Killed The Radio Star" bideoarekin hasi ziren. Dena den, bideoklipen hasiera, batez ere Espainian, bere hazia telebistan izan zituen.
https://www.youtube.com/watch?v=W8r-tXRLazs video killed the radio star
https://www.youtube.com/watch?v=XEQX1i8thhY europe en un dos tres
Erritmoa telebistan eta fan fenomenoa
Milenio berriaren hasiera Espainiako telebista eta musika arteko erlazioan iraultza bat suposatu zuen. Batez ere lehenengo hamarkadan, saio musikalen desagerpena gertatuko da, eta musika eduki bezala gau parteetan bakarrik emitituko da. Aldi berean, 'talent show'en urrezko garaia biziko dugu, Operación Triunfoko agerpenetik 2001ean.
Saio musikalak nola egiten ziren jakiteko, momentuko saiorik arrakastatsuena ikusi dezakegu. Hau Musica Sí deitzen zen...
Gaur egungo egoera
- http://www.apmusicales.com/david-trueba-la-musica-en-la-television/
- http://cadenaser.com/ser/2015/07/17/television/1437142475_056205.html
- http://cultura.elpais.com/cultura/2016/08/18/television/1471516236_282923.html
- http://cultura.elpais.com/cultura/2016/01/01/television/1451654664_514993.html
Erreferentziak
Testuan zehar agertzen diren erreferentziaz aparte, musika eta telebista arteko informazio gehiago topatu daiteke RTVEko artxiboan.
- ↑ NO-DO 722A, 1956ko azaroaren 5an argitaratuta.
- ↑ NO-DO 1556B, 1972ko urriaren 30ean argitaratuta.
- ↑ NO-DO 1302B, 1967ko abenduaren 18an argitaratuta.
- ↑ Escala en HI-FI, 1965eko azaroaren 28an emitituta.
- ↑ Galas del Sábado, 1968ko urriaren 12an emitituta.
